Opłata cukrowa to nowy podatek, który zacznie obowiązywać w Polsce od 1 stycznia 2021 roku. Będzie on dotyczył sprzedaży napojów słodzonych (cukrem i substancjami słodzonymi) oraz wyrobów alkoholowych. Według ustawodawcy: podatek od cukru ma skutecznie przeciwdziałać otyłości oraz nadwadze. Czy to jedyne konsekwencje nowego opodatkowania? Z jakimi jeszcze skutkami będą musieli zmierzyć się przedsiębiorcy?
Opłata cukrowa: ile wyniesie i kto za nią zapłaci?
Podatek od cukru został podzielony na dwie części: stałą i zmienną.
- Opłata cukrowa stała wyniesie 50 gr za 1l napoju, który zawiera dodatek cukru lub substancji słodzących. Z kolei w przypadku napojów z dodatkiem substancji aktywnych (kofeiny lub tauryny) opłata cukrowa wyniesie 10 gr za 1l napoju.
- Opłata cukrowa zmienna wynosi natomiast 5 gr za każdy 1g cukru, będący powyżej 5g/100ml w przeliczeniu na 1l napoju.
Nowe opodatkowanie sprawi, że zwiększą się koszty po stronie producentów, a w konsekwencji również konsumentów, którzy będą musieli zapłacić więcej za dany produkt. Jeśli producenci nie uiszczą w terminie kwoty nowego opodatkowania, naczelnik Urzędu Skarbowego ma prawo nałożyć opłatę sankcyjną w odpowiedniej wysokości.
Z założenia wpływy z podatku od cukru zostaną przeznaczone na leczenie pacjentów i finansowanie zajęć sportowych. Idea jest niewątpliwie szczytna, ale konsekwencje opłaty cukrowej sięgają poza aspekty zdrowotne.
Czy podatek od cukru pomoże Polakom?
Raport Narodowego Funduszu Zdrowia: „Cukier, otyłość – konsekwencje” pokazuje, że m.in.:
- przeciętny Polak spożywa rocznie 11,8kg cukru więcej niż 10 lat temu,
- spożywanie cukru powoduje śmierć 1400 Polaków rocznie.
Co więcej dane z 2016 roku informują, że:
- 3 na 5 dorosłych Polaków ma nadwagę,
- co czwarty Polak ma otyłość,
- 44% chłopców i 25% dziewcząt do 20 roku życia ma nadwagę,
- 13% chłopców i 5% dziewcząt do 20 roku życia ma otyłość.
Twórcy raportu wskazują również, że jeśli fala otyłości będzie nadal postępować, w 2025 roku będziemy musieli wydać nawet o 1 mld złotych więcej na leczenie chorób, związanych z otyłością i nadwagą, niż w 2017 roku.
Za przykład zalet opłaty cukrowej wskazuje się Meksyk, gdzie po wprowadzeniu podatku od cukru, spadła sprzedaż opodatkowanych produktów o 6%, a w następnym roku o prawie 10%.
Jak opłata cukrowa utrudnia życie producentom?
Przeciwnicy nowego podatku wskazują, że otyłość i nadwaga nie zależy od cen poszczególnych produktów, ale od indywidualnych wyborów konsumentów. Przykładem jest Wielka Brytania, w której po wprowadzeniu opłaty cukrowej, konsumenci zaczęli kupować gorszej jakości zamienniki, ponieważ były tańsze.
Według negatywnych prognoz ekspertów po wprowadzeniu opłaty cukrowej, doświadczymy w Polsce:
- wyższych cen napojów słodzonych o 33%,
- niższej konkurencyjność firm,
- zwolnień pracowników.
Co więcej, eksperci wskazują, że wprowadzenie opłaty cukrowej w Polsce spowoduje wzrost szarej strefy. Zostanie ona wywołana importem produktów z państw, w których nie istnieje podatek od cukru. W efekcie wpływy do budżetu państwa mogą się zmniejszyć, ponieważ firmy, które płacą podatki w Polsce, osiągną niższy przychód z eksportu żywności.
Nie tylko podatek od cukru, ale i podatek od „małpek”
Nowe opodatkowanie obejmie nie tylko napoje słodzone, ale również alkohol sprzedawany w butelkach o objętości niższej niż 300ml. Podatek dotknie przedsiębiorców, którzy sprzedają alkohol, spożywany poza miejscem sprzedaży. Opodatkowanie wyniesie 25 zł za 1l stuprocentowego alkoholu.
Jeśli więc przedsiębiorcy zechcą sprzedać popularne „małpki” o zawartości alkoholu 40%, muszą liczyć się z dodatkową opłatą 1zł za 100ml.
Czy opłata cukrowa to dobre rozwiązanie?
Podsumowując, nowe opodatkowanie ma za zadanie ochronić Polaków przed nadwagą oraz otyłością. Jednak jedną z wielu konsekwencji jest wzrost cen produktów, które nałożą na przedsiębiorców dodatkowe koszty. Oznacza to, że opłatę cukrową jest bez wątpienia ciężko określić jednoznacznie „dobrym” lub „złym” rozwiązaniem. Skutki podatku od cukru zaobserwujemy jednak już niebawem. Na ten moment pozostaje nam wyłącznie uznać, że nowe opodatkowanie jest przede wszystkim interesującym zjawiskiem, wartym obserwacji i głębszej analizy.
